آبشار زو ( سیاوخوره ) روستای کهنه
سیزده بدر جشن بدرقه نوروز
ما ایرانیان در روز هورمزد از فروردین ماه (اول فروردین ماه) به استقبال عید نوروز می رویم و مدت 12 روز را بر اساس آداب و رسوم به یادگار مانده از ایران باستان جشن گرفته و در روز تیر از فروردین ماه ( سیزدهم فروردین ماه) از خانه و کاشانه خود به دشت و صحرا میرویم تا همانطور که با شادمانی به استقبال نوروز رفته ایم با خوشحالی نیز نوروز را بدرقه نماییم.
در ایران باستان همه روزهای ماههای شمسی دارای نام بوده و تمام نامهایی که برای 30 روز ماه در نظر گرفته شده اند دارای معانی و مفاهیم مبارک بوده اند . بر این اساس روز سیزدهم هر ماه شمسی ((تیر)) نام داشته و فرهنگ لغت دهخدا ، نفیسی و معین ، (تیر) را در یک مفهوم به معنی ملک یا فرشته ای دانسته اند که بر ستوران موکل است و تدبیر امور و مصالح روز سیزدهم هر ماه شمسی و همچنین ماه چهارم هر سال شمسی را بر عهده دارد . و در مفهومی دیگر (تیر) را به معنی ستاره عطارد دانسته اند که آن را دبیر فلک نامند و گویند مربی علما و مشایخ و قضات و ارباب قلم باشد.
رسومات سیزده بدر یا روز طبیعت:
از آداب و رسوم روز سیزده بدر ، میتوان به سبزه گره زدن ، سبزه نوروزی را به دامن طبیعت سپردن و ماهی های نوروزی را در آبهای روان رها نمودن، اشاره کرد.
گره زدن سبزه در روز سیزده بدر از جمله رسومی بود که تقریبا تمام زنان و دختران، به خصوص دختران دم بخت را در بر میگرفت و به این شکل انجام میشد که باید دو ساقه سبزه را به هم هفت گره بزنند و نیت بکنند تا حاجتشان روا شود. به همین دلیل در اولین فرصت به میان سبزه ها رفته، دو ساقه آنرا در دست میگرفتند و با خواندن اشعاری، نیت خود را بر زبان می آوردند. در ابتدا واجب بود بگویند “سبزی تو از من- زردی من از تو” و بعد مناسب با حاجت خود اشعاری را زمزمه میکردند که مشهورترین آنها این بود “سیزده بدر/ سال دگر/ خونه شوهر/ بچه به بغل” خلاصه، با هر گره نیتی کرده و بزرگترین دلهره آنها این بود که مبادا ساقه نازک سبزه پاره شود و حاجتشان روا نشود.
بسیاری از مراسمی که در جشن سیزده در ایران برگزار می‌شود ، معانی اساطیری و تمثیلی دارد. شادی و خنده به معنای فرو ریختن پلیدی و اندیشه‌های تیره ؛ مهربانی و روبوسی ، نماد آشتی و استحکام دوستی و پاکیزگی از دشمنی و عداوت ؛ به آب افکندن سبزه‌های هفت سین به آب رونده نماد فدیه به ایزد بانوی آب (آناهیتا) ؛ خوردن غذا در دشت نماد فدیه‌ی گوسفند بریان ؛ گره زدن سبزه برای باز شدن بخت ، تمثیلی از پیوند زن و مرد و ادامه‌ی نسل است.
از رسم‌های دیگر جشن سیزده بدر که در گذشته بسیار معمول بوده ، شرکت در مسابقات بُرد و باختی به ویژه اسب دوانی است که یاد آور نبرد ایزد باران با دیو خشکسالی است.
از دیگر رسم های شوخی آمیز روز سیزده که مشخص نیست نخست از کجا آغاز شده، دروغ روز سیزده است. چنان که اروپاییان نیز روز اول آوریل که به روز سیزده‌ی فروردین ما بسیار نزدیک است(هر چهار سال یک بار سیزده‌ی فروردین و اول آوریل برابر می شوند و در بقیه سالها فقط یک روز با هم فاصله دارند) این رسم را دارند. بطوری که یک سال در روز اول آ وریل ، رادیو فرانسه در اخبار ساعت هفت صبح اعلام نمود که امروز برج ایفل خراب خواهد شد. با شنیدن این خبر عده‌ی زیادی حیران و هیجان زده به محل برج رفتند و در آن جا با اعلامیه‌ی دروغ اول آوریل روبرو شدند.
اسامی روزهای ماههای شمسی بر مبنای گاهنامه ایران باستان:
روز اول = هورمزد
روز دوم = وهمن(بهمن)
روز سوم=اردیبهشت
روز چهارم=شهریور
روز پنجم=سپندارمز(اسفند)
روز ششم=خورداد
روز هفتم=امرداد
روز هشتم=دی / آذر(دی به آذر)
روز نهم =آذر
روز دهم=آبان
روز یازدهم = خورشید
روز دوازدهم =ماه
روز سیزدهم= تیر
روز چهاردهم = گوش
روز پانزدهم= دی / مهر(دی به مهر)
روز شانزدهم = مهر
روز هفدهم =سروش
روز هجدهم=رشن
روز نوزدهم=فروردین
روز بیستم = ورهرام
روز بیست و یکم=رام
روز بیست و دوم=باد
روز بیست و سوم=دی / دین (دی به دین)
روز بیست و چهارم=دین
روز بیست و پنجم = ارد
روز بیست و ششم=اشتاد
روز بیست و هفتم=آسمان
روز بیست و هشتم = ذامیاد
روز بیست و نهم = مار اسپند
روز سی ام = انارام
سیزده‌بدرِ روزی برای طلب باران فراوان در سال پیش رو، برای گرامیداشت و پاکیزگی طبیعت و مظاهر آن است بنابراین مواظب باشیم روز ویرانی و تباهی طبیعت نگردد.