قاره آسیا

آسیا کهنترین و پهناورترین قاره جهان است که مساحت آن 3، 43 میلیون کیلومتر مربع بوده و جمعیت این قاره حداقل ۳، ۳ میلیارد نفر است. بزرگ‌ترین و پرشمارترین کشورهای جهان در این قاره‌اند. آسیا به همراه اروپا خشکی بزرگ اوراسیا را می‌سازند. این قاره از شمال به اقیانوس منجمد شمالی، از جنوب به اقیانوس هند، از شرق به اقیانوس آرام و از غرب به دریای مدیترانه و بخش میانی روسیه مرزبندی شده‌است.

آسیا را از اروپا کوههای اورال و دریاچه‌های خزر، سیاه و ازوف جدا می‌نمایند، مرز بین آسیا و آفریقا همانا کانال سوئز بوده و آمریکای شمالی را از آسیا تنگه برینگ جدا می‌سازد.

۴/۳ قاره آسیا را کوههای بلند و تپه‌ها تشکیل می‌دهند، بلندترین رشته‌کوه‌های این قاره عبارت اند از هیمالیا، قراقروم، پامیر، تیانشان، هندوکش، قفقاز بزرگ، و التای. همچنین سلسله کوههنسبتاً کمتر در این قاره واقع بوده که مهم‌ترین آنها را رشته‌کوههای تبت، ایران، ارمنستان، و آسیای صغیر تشکیل می‌دهند. قاره آسیا در کنار اروپا می‌باشد. بیشتر جمعیت آسیا را چین وهند تشکیل می‌دهد.فلات های اسیا از غرب به شرق عبارت‌اند از اناتولی ایران تبت و مغولستان ناهمواریهای اسیا 1 فلاتها:شامل فلاتهای بلند با ارتفاع زیاد و فلاتهای کم ارتفاع قدیمی 2 سرزمینهای پهناور و پست جلگه‌ای در شمال و جنوب اسیا 3 سرزمین های دارای کوه‌های اتش فشانی”’

آسیا را سرزمین کوهستان هاو رودخانه های بزرگ می پندارند. کوهستان هایی بلند و سر به فلک کشیده و رودخانه هایی طویل که از کشتزار های حاصل خیز می گذرند. آسیا را سرزمین جنگل های بارانی و شهرهای پرجعمیت می دانند. جنگل های پر باران حاره ای مملو از جانوران ناشناخته و شهر های عظیم پرجمعیت را در آسیا می توان مشاهده کرد. همه ی آنچه گفته شد برای آسیامتصور می گردد. اما شماهم درباره ی آسیا نظر هایی را خواهید داشت.

 

آسيا سرزمین حداکثرها

آسیاسرزمین بی نهایت ها است. چرا که در بین هفت قاره ی زمین، بزرگ ترین قاره محسوب می شود. در حقیقت سی درصد سطح زمین را آسیا در برمی گیرد. آسیا به انداره ای بزرگ است که در غرب با اروپا و تقریبا در شرق با آمریکای شمالی ملاقات می کند. در شمالی ترین نقطه ی آسیا سرزمین های وسیع یخ زده ی سیبری و در جنوب آن جنگل های نمناک حاره ای مالزی واندونزی قرار دارند. آسیا دارای شهرهایی بزرگ و پرجمعیت مانند بمبئی در هند می باشد. از ده رودخانه ی بزرگ دنیا، هفت رودخانه ی آن در آسیا قرار دارند. رودخانه هایی مانند سند، دجله و فرات، سیجون و جیحون، اُب و لنا و هوانگهو شبکه ی آبی وسیعی را در قاره آسیا بوجود آورده اند.

بلندترین قلۀ جهان( اورست ) به ارتفاع ۸٬۸۴۸ متر و گودترین دریاچه‌ای دنیا (آمور) به عمق ۱٬۶۲۰ متر نیز در قاره آسیا قرار دارند.

در هر لحظه ای که در نظر بگیریم، مکان هایی در آسیا وجود دارند که بسیار داغ بوده و در برابر آن نقاطی نیز هستند که بسیار سرد می باشند. همچنین در آن واحد سرزمین هایی را می توان مشاهده کرد که کاملاً خشک هستند و در برابر آن نقاطی که بسیار بارانی و مرطوب می باشند.

دریاچه خزر به عنوان بزرگترین دریاچه ی جهان، در این قاره قرار دارد.

 

 

گهواره ی تمدن ها:

 

باستان شناسان نشانه هایی از قدیمی ترین شهرهای شناخته شده را در خاورمیانه به دست آورده اند. قدیمی ترین شهر جهان جریکو  است. جریکو شهری در ساحل غربی رودخانه اردن، بین اسرائیل و اردن  می باشد. قدمت این شهر به هزاره هشتم قبل از میلاد بر می گردد.

اغلب خاورمیانه را گهواره تمدن ها می نامند. در این جا ( سرزمین بین النهرین) بود که انسان برای نخستین بار به صورت گروهی یکجانشین شد و  به رشد دانه ها و کشاورزی پرداخت. این واقعه به بیش از ده هزار پیش برمی گردد. چین و هند نیز از دیگر منزلگاه های نخستین تمدن های بزرگ به شمار می روند.

 

 ادیان بسیار:

 

آیا می دانید که بزرگترین ادیان جهان ابتدا از آسیا برخاستند. خاورمیانه زادگاه ادیان اسلام، مسیحیت و یهودیت می باشد. هند منزلگاه باستانی آئین هندو و مذهب بودا است. هنوز هم این ادیان از سوی میلیون ها نفر در آسیا پیروانی را داراست. گاهی اوقات این دین ها منشاء کشمکش های بزرگ در بین اجتماعات آسیایی می باشند.

 

زبان:

زبان های مردم آسیا از حیث تعداد صحبت کنندگان به آن زبان از این قرار است: عربی 14 کشور- انگلیسی 13 کشور – فارسی 6 کشور- چینی 6 کشور – هندی 5 کشور – ماله ای 4 کشور –ترکی 3 کشور – فرانسه 3 کشور – کره ای 2 کشور – مغولی 2 کشور – تبتی 2 کشور و زبانهای عبری، پشتو، اندونزی، برمه ای، بنگالی، اردو، تایلندی،ژاپنی، هلندی، سیلانی، تاگالوگه، اسپانیایی، یونانی، کامبوجی، لائوسی، نپالی، آنامی و روسی نیز هر کدام یک کشور. البته نباید از نظر دورداشت که تعداد زبانهای محلی که مردم ممالک آسیائی به آن صحبت میکنند بسیار زیاد است که در این فهرست بحساب نیامده اند و ممالکی که دارای متملکین به زبانهای مختلف هستند هر یک دو یا چند بار حساب شده اند.

نژاد:

تیره های نژاد مردم آسیا به این ترتیب توزیع شده اند – زرد20 کشور سامی13 کشور- سفید آریایی 12 کشور- هندی 5 کشور- سیاه 4 کشور – زرد ماله 2 کشور و نژادهای تائی ، ایکوریت و لاتینی هرکدام در یک کشور و نژادهای فرعی از دیگر نژادهای (مثل تاجیک که از نژاد سفید) در این محاسبه منظور نشده اند.

 

 

دریاچه ها:

در آسیا دریاچه های زیادی وجود دارد ولی مهمترین این دریاچه ها عبارتند از 1– تایمر در شمال سیبری2- بایکال در جنوب سیبری 3- بالخش در قزاقستان شوروی 4- اورال در شمال ازبکستان شوروی 5- ایسیک کول در شمال قرقیزستان شوروی 6- خزر در شمال ایران 7- رضاییه (ارومیه فعلی) در شمالغربی ایران8- جلیله در جنوب غربی سوریه 9- بحر المیت در جنوب اردون 10- وان در مشرق ترکیه 11- توز TUZ در ترکیه 12- تونل (TONL) در مغرب کامبوج 13- کوکونور در شمال چین کمونیست 14- خانکا در مغرب دشت سیبری (بزرگترین دریاچه قاره آسیا دریاچه خزر است).

 

جزیره ها:

اگر جزایر بیشماری را که در اقیانوس آرام و در جنوب شرقی آسیا قرار گرفته و جز ممالک فلیپین و اندونزی هستند به حساب نیاوریم ، جزایر بزرگ آسیا عبارتند از 1-نووایاسورنایا در شمال سیبری2- نیو سیبریسکی در شمال سیبری 3- قبرس در جنوب ترکیه 4- سیلان در جنوب هندوستان 5- هاینان در جنوب چین کمنیستی 6- سنگاپور در جنوب مالزی 7- جاوه در اندونزی 8- سوماترا در اندونزی 9- برئنو در اندونزی 10- فورموز در مشرق چین 11- سلب در اندونزی 12- بحریندر جنوب ایران 13- شی کوکو در ژاپن 14- کیوشو در ژاپن 15- هن شیو در ژاپن16-هوکائیدو در ژاپن (بزرگترین جزیره های آسیا برنئواست)

شبه جزیره ها:

بزرگترین و مهمترین شبه جزیره های آسیا از اینقرار است: 1- هندو چین در اقیانوس هند 2- دکن در اقیانوس هند 3- عربستان در اقیانوس هند 4- عمان در خلیج همیشه فارس 5—ترکیه در شمال مدیترانه6- کره در اقیانوس آرام 7- کامچا تکا در اقیانوس آرام بزرگترین شبه جزیره ها عربستان است.

مجمع الجزیر:

در آسیا تنها 4 مجمع الجزیره وجود دارد که هرکدام آنها تشکیل یک دولت مستقل داده اند این مجمع الجزایر عبارتند از 1- ژاپن در اقیانوس آرام 2- فیلیپین در اقیانوس آرام 3- اندونزی در اقیلنوس آرام 4- مالدیو در اقیانوس هند (بزرگترین مجمع الجزایر اندونزی می باشد)

دریاها :

اغلب دریاهای قاره آسیا، حزء دریاهای کناری هستند و ، از دو اقیانوس آرام و هند منشعب میشوند. مهمترین دریاهای قاره آسیا عبارتند از : 1- دریا سرخ یا بحر احمر در اقیانوس هند 2- دریای عرب در اقیانوس هند 3- دریای عمان در اقیانوس هند 4- دریای اندامان 5- دریای چین جنوبی 6- دریای جاوه 7- دریای فلورس 8- دریای باندا 9- دریای کرام 10- دریای سلب 11- دریای سولو 12- دریای تیمور13- دریای آرافورا 14- دریای چین غربی 15-دریای زرد 16- دریای ژاپن (که همه این دریاها جزء اقیلنوس آرام هستند) 17- دریای اختسک در اقیانوس منجمد شمالی(بزرگترین دریاها، دریای چین جنوبی است).

 

خلیج ها :

تنها 4 خلیج مهم در آسیا وجود دارد که عبارتنداز 1- خلیج همیشه فارس در جنوب ایران 2- خلیج بنگال در مشرق هندوستان 3- خلیج سیام در جنوب تایلند 4-خلیج تونکن در جنوب چین ،بزرگترین خلیج های آسیا خلیج بنگال است.

 

اقیانوسها:

سه اقیانوس بزرگ جهان ، در سه قسمت آسیا واقع شده اند که عبارتند از 1- اقیانوس منجمد شمالی در شمال آسیا 2- اقیانوس آرام در مغرب آسیا 3- اقیانوس هند در جنوب آسیا.

 

تنگه ها و باب ها:

مهمترین راهای آبی که در آسیا ، واسطه ارتباط میان دو اقیانوس هستند از اینقرارند: 1- باب المندب بین دریای سرخ و دریای عرب 2- هرمز بین خلیج فارس و دریای عمان 3- مالاکا بین دریای اندامان و جاوه 4- ماکاسار بین دریای جاوه و دریای سلب 5- کره بین دریای ژاپن و دریای چین غربی 6- پروس بین دریای اختسک و دریای ژاپن.

کوه ها :

بطوریکه قبلا هم اشاره شد، هیچکدام از قاره های جهان ، خصوصیات کوههای آسیا را ندارند زیرا مرتفع ترین کوهها و قله های جهان در این قاره هستند. ده قله مرتفع در آسیا که هرکدام متعلق به سلسله کوهی جداگانه هستند عبارتند از:

  • قله اورست 8882 متر جزء رشته کوههای هیمالیا در شمال هندوستان و نپال
  • قله گودوین اوستن 8611 متر جزء کوههای قراقروم در کشمیر
  • قله مالکو 8472 جزء کوههای هیمالیا در نپال
  • قله تریخ پیکو 7750 متر حزء کوههای هندو کوش درافغانستان
  • قله کونگور 7665متر جزء کوههای پامیر در تبت
  • قله پوبیدا 7439متر جزء کوههای تیان شان در ترکمنستان
  • قله خان تینگر 6995 متر جزء کوههای تیان شان در ترکنستان
  • قله دماوند 5671 جزء کوههای البرز شمال ایران
  • قله دنا 5200 جزء کوههای دینار در جنوب ایران
  • قله آرارات بزرگ 5165 متر جزء کوههای ارمنستان در ترکیه

رودها:

مهمترین رودهائی که در قاره آسیا جریان دارد عبارتند از :

  • رود اوبی 5500 کیلومتر در سیبری که به اقیانوس منجمد شمالی میریزد
  • رود ینی سئی 5500 کیلومتر در سیبری که به اقیانوس منجمد شمالی میریزد
  • رود یانگ تسه کیانگ 5000 کیلومتر در چین که به اقیانوس کبیر میریزد
  • رود مکونگ 4500 کیلومتر در هندوچین که به دریای چین جنوبی میریزد
  • رود آمور در چین که به دریای اختسک میریزد
  • رود لنا 4400 کیلومتر در سیبری که به اقیانوس منجمد شمالی میریزد
  • رود هوانگهو 4200 کیلومتر در چین که به اقیانوس کبیر میریزد
  • رود گنگ 3000 در هندوستان که به خلیج بنگال میریزد
  • رود سند 3180 کیلومتر در هندوستان که به دریای عمان میریزد
  • رود براهماپوترا 2900 کیلوتر در هندوستان که به خلیج بنگال میریزد

 

ممالک و مناطق آسیا به ترتیب مساحت:

درتنظیم این فهرست ، کلیه ممالک و سرزمین های مهم غیر مستقل و مستقل تحت الحمایه و مستعمره منظور شده اند و هدف، تعیین وسیعترین و کوچکترین سرزمینهای آسیاست. مساحت های یاد شده بر اساس برآورد منتشره از طرف سازمان ملل متحد ذکر شده اند ،جز ممالکی که دارای ستاره *هستند.

  • *سیبری ………………… با 12.220.000 کیلومتر مربع
  • چین کمونیست …………… با 9.560.779 کیلومتر مربع
  • هندوستان …………… با 3.287.590 کیلومتر مربع
  • *قزاقستان …………… با 2.715.100 کیلومتر مربع
  • عربستان …………… با 2.149.690کیلومتر مربع
  • اندونزی…………… با 2.042.240 کیلومتر مربع
  • جمهوری اسلامی ایران…………… با 1.648.195 کیلومتر مربع
  • مغولستان …………… با 1.565.000 کیلومتر مربع
  • جمهوری اسلامی پاکستان …………… با 803.943 کیلومتر مربع
  • ترکیه …………… با 780.576 کیلومتر مربع
  • افغانستان …………… با 697.497 کیلومتر مربع
  • برمه …………… با 676.552 کیلومتر مربع
  • تایلند …………… با 514.000 کیلومتر مربع
  • *ترکمنستان …………… با 488.100 کیلومتر مربع
  • *ازبکستان …………… با 499.600 کیلومتر مربع
  • عراق …………… با 444.446 کیلومتر مربع
  • ژاپن …………… با 372.313 کیلومتر مربع
  • یمن جنوبی …………… با 332.968 کیلومتر مربع
  • *ویتنام …………… با 332.556 کیلومتر مربع
  • مالزی …………… با 329.749 کیلومتر مربع
  • فیلیپین …………… با 300.000 کیلومتر مربع
  • لائوس …………… با 236.800 کیلومتر مربع
  • *عمان و مسقط …………… با 212.400 کیلومتر مربع
  • *قرقیزستان …………… با 198.502 کیلومتر مربع
  • یمن شمالی …………… با 195.005 کیلومتر مربع
  • سوریه …………… با 185.180 کیلومتر مربع
  • کامبوج …………… با 181.035 کیلومتر مربع
  • بنگلادش …………… با 143.998 کیلومتر مربع
  • *تاجیکستان …………… با 143.100 کیلومتر مربع
  • نپال …………… با 140.798 کیلومتر مربع
  • کره شمالی …………… با 120.538 کیلومتر مربع
  • *کره جنوبی …………… با 94.484 کیلومتر مربع
  • اردن هاشمی …………… با 97.740 کیلومتر مربع
  • *آذربایجان …………… با 86.599 کیلومتر مربع
  • *امارات متحده عربی (شامل شیخ نشین های ابوظبی، دوبی، شارجه، عمان ، ام القوین، راس الخیمه و فجیره که در جنوب خلیج فارس قرار دارند و مجموعا یک کشور را تشکیل داده اند.)83.623 کیلومتر مربع
  • *گرجستان………….. 69.849 کیلومتر مربع
  • سری لانکا………… 65.610 کیلومتر مربع
  • *بوتان…………47.000 کیلومتر مربع
  • *تایوان…………182/36 کیلومتر مربع
  • ارمنستان…………..30.289 کیلومتر مربع
  • رژیم اشغالگر قدس(اسرائیل)…………..20.700 کیلومتر مربع
  • جزایر تیمور(متعلق به کشور پرتغال)………19.000 کیلومتر مربع
  • کویت(بدون احتساب مناطق بی طرف)…………17.817 کیلومتر مربع
  • *قطر…………11.000 کیلومتر مربع
  • لبنان………..10.400 کیلومتر مربع
  • قبرس………..9.251 کیلومتر مربع
  • *برونئی…………5.765 کیلومتر مربع
  • *هنگ کنگ(تحت نظر دولت انگلستان)……..1.013 کیلومتر مربع
  • *بحرین………….622 کیلومتر مربع
  • سنگاپور…………581 کیلومتر مربع
  • مالدیو………….298 کیلومتر مربع

 

ممالک و مناطق آسیا به ترتیب جمعیت:

درتنظیم این فهرست ، کلیه ممالک و سرزمین های مهم غیر مستقل و مستقل تحت الحمایه و مستعمره منظور شده اند و هدف، تعیین پرجمعیت ترین و کم سکنه ترین سرزمینهای آسیاست. جمعیت های یاد شده بر اساس برآورد منتشره از طرف سازمان ملل متحد ذکر شده اند ،جز ممالکی که دارای ستاره * *هستند.

  • چین کمونیست
  • هندوستان
  • اندونزی
  • ژاپن
  • جمهوری اسلامی پاکستان
  • *ویتنام.
  • ترکیه      
  • فیلیپین  
  • تایلند
  • جمهوری اسلامی ایران
  • *کره جنوبی
  • برمه
  • *سیبری
  • افغانستان
  • کره شمالی
  • *تایوان .
  • سری لانکا
  • *قزاقستان
  • نپال
  • *ازبکستان
  • مالزی
  • عراق      
  • عربستان سعودی
  • سوریه
  • بنگلادش
  • یمن شمالی          
  • *آذربایجان
  • کامبوج
  • *گرجستان
  • *هنگ کنگ (متعلق به انگلستان )
  • *تاجیکستان
  • رژیم اشغالگر قدس (اسرائیل)
  • لائوس
  • *قرقیزستان .
  • اردن هاشمی
  • *ارمنستان•
  • لبنان
  • *ترکمنستان.
  • سنگاپور
  • یمن جنوبی
  • مغولستان
  • کویت
  • بوتان
  • امارات متحده عربی (شامل شیخ نشین های ابوظبی، دوبی، شارجه، عمان ، ام القوین، راس الخیمه و فجیره که در جنوب خلیج فارس قرار دارند و مجموعا یک کشور را تشکیل داده اند.)
  • *عمان و مسقط
  • قبرس  
  • بحرین  
  • قطر    
  • برونئی      
  • مالدیو
  • *جزایر تیمور(متعلق به کشور پرتغال)…….

       

منابع :

جغرافياي كامل جهان تاليف حبيب اله شاملوئي

دانشنامه آزاد ويكي پديا

دانشنامه آزاد رشد