فهرست سلسله حکومت های ايران از زمان مادها تا پايان سلسله ي قاجار

قبل از پرداختن به تاريخ ايران از دوره ي باستان(مادها) تا پايان سلسله ي قاجاريه لازم است اين موضوع يادآوري شود كه مرزها و محدوده ي جغرافيائي اين سرزمین در طول تاریخ در حال تغییر و تحول بوده به گونه ای که در زمان هخامنشیان ، ایران به عنوان یک امپراطوری بزرگ مطرح بوده و در حال حاضر به عنوان یک کشور با 195/648/1 کیلومتر مربع وسعت شناخته میشود.و دیگر اینکه سرزمین ایران علاوه بر تغییر و تحول در وسعت قلمرو و مرزها ، روزگاری را پشت سر گذاشته که در یک زمان واحد ، چندین حکمفرما (هر کدام بر گوشه ای از آن ) حاکمیت داشته اند. بعنوان مثال در دهه های میانی قرن چهارم هجری خورشیدی بطور همزمان تعداد پنج سلسله (صفاریان – سامانیان – دیالمه ی آل زیار – دیالمه ی آل بویه – غزنویان) ،هرکدام برمنطقه ای از ایران آن روز حکومت می کرده اند.

فهرست حکومت های ايران از زمان اولين سلسله ي آريائي(مادها) تا پايان سلسله ي قاجار:

 

نام   سلسله یا حکومت

تاریخ حکومت (میلادی )

تاریخ حکومت (هجری قمری )

تاریخ حکومت ( هجری شمسی )

مدت حکومت

مرکز حکومت

 

مادها

 

700 ق م تا 550 ق م

—–

—–

150 سال

هگمتانه (همدان)

 

سلسله هخامنشیان

 

730 ق م تا 330 ق م

—–

—–

400 سال

استان فارس)پاسارگاد و تخت جمشید)

 

اسکندر مقدونی

 

330 ق م تا 323 ق م

—–

—–

7 سال

مقدونیه(یونان)

 

جانشینان اسکندر و سلوکی ها

 

323 ق م تا 250ق م

—–

—–

73 سال

مراکز ایالت ها و سلوکیه(کنار دجله در نزدیکی بغداد)

 

 

 

 

 

 

 

 

سلسله اشکانیان ( پارتها )

 

250 ق م تا 224 میلادی

—–

—–

474 سال

شهر صددروازه در نزدیکی دامغان امروزی

 

سلسله ساسانیان

 

211 میلادی تا 652 میلادی

211 م تا 31 ه ق

—–

441 سال

تیسفون( در محل بغداد کنونی)

 

خلفای راشدین

 

652 تا 662

31 تا 41

—–

10 سال

عربستان(حاکمان محلی ایران باجگذار آنها بودند)

 

خلفای اموی

 

662 تا 750

41 تا 132

40 تا 128

88 سال

عربستان(حاکمان محلی ایران باجگذار آنها بودند)

 

خلفای بنی عباس

 

750 تا 821

132 تا 206

128 تا 199

71 سال

عربستان(حاکمان محلی ایران باجگذار آنها بودند)

 

طاهریان ( اولین سلسله ایرانی بعداز اعراب )

 

821 تا 873

206 تا 259

199 تا 251

52 سال

نیشابور

 

علویان طبرستان

 

846 تا 928

250 تا 316

242 تا 306

64 سال

مازندران(آمل)

 

دیالمه آل زیار

 

928 تا 1042

316 تا 433

306 تا 420

114 سال

شهر قدیم جرجان در نزدیکی گنبد کاوس و در 90 کیلومتری شمالشرقی گرگان

 

دیالمه آل بویه

 

932 تا 1055

320 تا 447

310 تا 433

 

123 سال

فارس ، اصفهان،بغداد

 

صفاریان

 

861 تا 1003

247 تا 393

239 تا 381

 

142 سال

شهر زرنج در سیستان

 

سامانیان

 

892 تا 999

279 تا 389

270 تا 377

107 سال

سمرقندوبخارا در افغانستان امروزی

 

غزنویان

 

962 تا 1184

351 تا 582

340 تا 562

222 سال

غزنین در افغانستان امروزی

 

سلاطین غور

 

1149 تا 1216

543 تا 612

527 تا 594

67 سال

شهر فیروز کوه در ناحیه غور در افغانستان امروزی

 

سلاطین سلجوقی

 

1038 تا 1194

429 تا 590

416 تا 572

156 سال

نیشابور اصفهان – همدان

 

 

 

 

 

 

 

 

اتابکان آذربایجان

 

1147 تا 1229

541 تا 626

525 تا 607

82 سال

آذربایجان

 

 

خوارزمشاهیان

 

1097 تا 1231

490 تا 628

475 تا 609

134 سال

خوارزم در افغانستان کنونی

 

دوره استیلای مغول

 

1231 تا 1295

628 تا 694

609 تا 673

64 سال

 

 

سلطنت ایلخانان مسلمان

 

1295 تا 1355

694 تا 756

673 تا 733

60 سال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تیموریان (گورکانیان)

 

 

771 تا 911

 

 

هرات و سمرقند

 

ترکمانان قراقویونلو

 

 

810 تا 873

 

 

تبریز

 

ترکمانان آق قویونلو

 

 

872 تا 908

 

 

تبریز

 

سلاطین صفوی

 

1500 تا 1736

905 تا 1148

878 تا 1114

236 سال

قزوین – اصفهان

 

سلسله افشاریه

 

1736 تا 1804

1148 تا 1218

1114 تا 1182

68 سال

مشهد

 

زندیه

 

1751 تا 1795

1163 تا 1209

1129 تا 1173

44 سال

شیراز

 

قاجاریه

 

1787 تا 1926

1200 تا 1343

1165 تا 1304

139 سال

تهران

 

حکومت شاهنشاهی پهلوی

1926 تا 1979

1343 تا 1398

1304 تا 1357

53 سال

تهران